Στο πέρασμα των χρόνων, το θέμα της συγχώρεσης έχει αντιμετωπιστεί πολύ
σοβαρά τόσο από την ψυχολογική και την θρησκευτική του πλευρά, όσο και από την
κοινωνιολογική του. Γενικά πάντως είναι προφανές ότι όπως είναι δύσκολο να
συγχωρήσουμε, έτσι και είναι δύσκολο να συζητούμε θέματα σχετικά με την
συγχώρεση.
Ποιοι είναι οι λόγοι που είναι τόσο δύσκολο να συγχωρήσουμε;
Από ό,τι δείχνουν διάφορες μελέτες, φοβόμαστε να συγχωρήσουμε επειδή
νομίζουμε ότι με αυτόν τον τρόπο δεν θα εκφράσουμε τα συναισθήματα θυμού ή άλλα
αρνητικά συναισθήματα που τρέφουμε για τον άλλον. Πως μπορούμε να
δικαιολογήσουμε τον θυμό μας για κάποιον αν τον έχουμε ήδη συγχωρήσει; Η ευθύνη
είναι διπλή, και στον εαυτό μας και στο άτομο που καλούμαστε να συγχωρέσουμε.
Το βάρος, δύσκολο…
Και έπειτα… κάποιος πρέπει να είναι υπεύθυνος. Γιατι να βρεθούμε
εξάλλου στην θέση να μισήσουμε τον εαυτό μας, ή να το μετανιώσουμε αν δεν
δείξουμε ποιο είναι το δίκαιο και ποιο το άδικο;
Για να καταλάβουμε πόσο δύσκολη ή εύκολη είναι συγχώρεση, μπορούμε να
δούμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα συγγενών, των οποίων τα αγαπημένα πρόσωπα
έχουν δολοφονηθεί από έναν ήδη καταδικασμένο σε θάνατο. Σε άρθρο της Washington Post,
αναφέρθηκε η μαρτυρία μιας μητέρας , που δήλωσε ότι « Σκότωσε το παιδί μου,
αλλά δεν θέλω να πεθάνει». Και το ερώτημα εδώ είναι : Μπορείς τελικά να
συγχωρέσεις έναν δολοφόνο; ένα βιαστή ενός παιδιού; Σε έρευνα που έγινε
αποδείχθηκε ότι η μητέρα αυτή αποκάλυψε ότι το να τρέφει συναισθήματα μίσους,
δεν θα την βοηθούσαν να αντιμετωπίσει την λύπη και το δικό της πένθος για την
απώλεια. Αποφάσισε λοιπόν να δώσει άλλη κατεύθυνση στα συναισθήματά της, χωρίς
να σημαίνει ότι αποδέχθηκε την αποτρόπαια πράξη του δολοφόνου του παιδιού της.
Πέρα από παραδείγματα σαν αυτά η κοινωνία μας δεν είναι έτοιμη να
συγχωρεί . Παρόλα αυτά ζητούμε από τα παιδιά μας να μάθουν να συγχωρούν.
Πιθανόν επειδή η παιδική τους ηλικία δεν τους επιτρέπει να κρατούν μέσα τους
αρνητικά συναισθήματα, αν και αυτό είναι ουτοπία γιατι απλά και εκείνα είναι
άνθρωποι. Η κοινωνία λοιπόν επιβάλλει στα παιδιά να μάθουν να συγχωρούν, αλλά
να αναγνωρίζουν από την άλλη τα δικά τους λάθη, χωρίς να ενισχύουν τις δικές
τους επιτυχίες, ή παίρνοντάς τες απλά ως δεδομένες. Μήπως κάπου εκεί ξεκινάει
το πρόβλημα, από την στιγμή που η συγχώρεση συνδέεται με το κόστος του να καταπιέσουμε
τα δικά μας συναισθήματα;
Η επιστημονική
κοινότητα δεν είναι υπεύθυνη για να επιλέξουμε αν θα συγχωρήσουμε ή όχι
κάποιον. Ο καθένας είναι υπεύθυνος έτσι κι αλλιώς για τον εαυτό του και τις
επιλογές του. Μπορούμε όμως να αναφέρουμε μέσα από αποδεδειγμένα στοιχεία που
μας δίνει η επιστήμη, του να συγχωρείς για την υγεία μας:
1) Η συγχώρεση
μπορεί να είναι λυτρωτική, ενώ η έχθρα και η επιθετικότητα μπορούν να οδηγήσουν
σε μια σειρά από προβλήματα ψυχικής υγείας.
2) Η εκδίκηση είναι το άλλο άκρο της συγχώρεσης.
Καταναλώνει πολύ ενέργεια, αφήνει πολλά ψυχικά κατάλοιπα, χωρίς να είναι
σίγουρο το αποτέλεσμα που επιθυμεί το άτομο το οποίο εκδικείται.
Κανείς δεν μπορεί
να πει αν η εκδίκηση ή η συγχώρεση είναι σωστό ή λάθος. Το σίγουρο είναι ότι το
μίσος μπορεί να καθορίσει μεγάλο κομμάτι της ψυχικής υγείας του κάθε ατόμου. Το
μίσος θα κρίνει τις μελλοντικές του πράξεις και τον τρόπο που θα αντιμετωπίσει
τις δυσκολίες, διατηρώντας παράλληλα έναν σωστό τρόπο εκτόνωσης των
συναισθημάτων του.
Το να συγχωρούμε
δεν σημαίνει ότι αποδεχόμαστε την λάθος πράξη του άλλου, ούτε ο,τι υποχωρούμε.
Η συγχώρεση μας δείχνει τον δρόμο για να εκτονώσουμε με ωριμότητα και ψυχραιμία
τα έντονα συναισθήματα που μπορεί να νοιώθουμε για κάποιον που με αποδείξεις
έχει ευθύνη. Πέρα όμως από την δική του, έχουμε και μεις την δική μας ευθύνη
για το άτομό μας. Και φαίνεται ότι η συγχώρεση μπορεί να γίνει ένα όχημα για να
απελευθερωθούμε από το βάρος του μίσους και των άλλων δύσκολων συναισθημάτων
που το συνοδεύουν στο δικό μας μέλλον…
Δημήτριος Μόρφης
Ψυχολόγος - Φοιτητής MBA
Email: dimitrmorfis@gmail.com
Facebook: Dimitris Morfis
No comments:
Post a Comment